Bozkır’ın Umudu; Ardıç Kuşları

Anadolu bozkırlarının yüzlerce yıl önce olduğu gibi yeniden ardıç ormanlarıyla kaplanması en büyük hayalimizdir. İç Anadolu ve Doğu Anadolu gibi kıraç arazilerde çok az su ile yaşayabilecek en uygun ağaç türünün ardıç ağacı olduğunu bilimsel araştırmalar ortaya koymuştur. Fakat ardıç ağacını diğer ağaçlardan ayıran en önemli özelliğinin, tohumlarının doğal yollarla çimlenmesinin mümkün olamamasıdır.

Ardıç tohumlarının ARDIÇ KUŞLARI tarafından yenilmesi sonucu midesinde kimyasal bir reaksiyon görmesi ve dışkı yoluyla toprakla buluşması ile çimlenme meydana gelebilmektedir. Sadece çimlenmesini sağlamakla kalmayıp, ağaç dikmenin imkânsız olduğu, yalçın kayalıklara bile dışkılarını yaparak tohumları oralara kadar taşırlar. Ardıç ağacı ile ardıç kuşları arasındaki bu İLAHİ İLİŞKİ sayesinde, ardıç ormanlarının sürekliliği sağlanabilmektedir.

En şerefli varlık olarak yaratılan insanın orman ve çevreye verdiği zarara karşılık, ardıç kuşlarının yüklendiği görev arasındaki çelişki ibretlik bir hadisedir. İşte tam burada Üstad Necip Fazıl’ın şu mısraları aklımdan geçiyor:
…
İnsandır sanıyordum mukaddes yüke hamal!
Hamallık ki, sonunda ne rütbe var ne de mal!
…

Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarla bilim adamlarımız suni yöntemlerle ardıç tohumlarının çimlenmesini sağlamış olmalarına rağmen Anadolu’nun sarp ve dağlık mevkilerine ağaç dikme imkânımız olmadığı gibi normal arazileri de ağaçlandırmanın büyük masrafları karşılamak yerine bu kuşların üremelerini kolaylaştırmalıyız.

Bozkır’ın da dağlık bir araziye sahip olduğunu düşündüğümüzde yeşil bir çevre için tek umudumuzun ardıç kuşları olduğunu unutmayalım. İlçemizin simgeleri arasında bulunan ardıç ağaçlarının doğal yolla yayılması sağlayan ardıç kuşlarının; başı gri, sırtı kahverengi, kuyruğu siyah, göğsü beyaz olup üzerinde damla gibi siyah lekeler vardır. Uzunluğu 26 cm kadar olup, halk arasında “CIRRIK” “CULLUK” da denilmektedir.

Ardıç kuşlar korunma altına alınmasına rağmen, birçok yerde eti için avlandığını bilinmektedir. Bozkır ve civar köylerinde de Tüfekle ve sepetle avlandığı konusunda duyumlar almaktayım. Özellikle sepetle günde 50–60 civarında kuş yakaladıklarını hünermiş gibi anlatanlara şahit oldum. Hatta kaçak yollarla Cuma Pazarına getirip satanlar da olduğunu duyuyorum.

Avlanmanın önüne geçmek amacıyla Orman Genel Müdürlüğü çeşitli faaliyetlerle bilgilendirme çalışmaları yapmaktadır. Fakat konu sadece onlara bırakılacak kadar basit olmadığı ortadadır. İl, ilçe, okul müdürlükleri, belediyeler ve muhtarlıklar vasıtasıyla bu konuda vatandaşların bilgilendirilmesi gerekmekte hatta Müftülüklerimizin de bu konuda Cuma Hutbeleriyle insanlarımızı bilgilendirmesinin yararlı olacağını düşünüyorum.

—Lütfen! Bozkır’ın umudu ardıç kuşlarını koruyalım
—Lütfen! Ardıç kuşlarını avlayanları yetkililere ihbar edelim.

Sizleri güzel bir ardıç ağacı görüntüsünden Bozkır manzarasıyla baş başa bırakıyorum.

NOT: Bu Fotoğraf arkadaşım, S.Ü. Yabancı Diller Y.O. Öğretim Görevlisi Sayın Ersen Vural tarafından çekilmiş ve aynı üniversitede Öğretim Görevlisi olan arkadaşım Abdullah Akdam’ın 16 yıl önce verdiği bir hatıradır.

Muammer TUNAHAN
Meram Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu
Beden Eğitimi Öğretmeni
muammertunahan@hotmail.com